Uzun süredir devam eden savaş ortamı, gerileyen petrol fiyatları ve sert yaptırımlar karşısında Rusya’nın rublesi, beklenmedik bir yükseliş sergiliyor.
Bank of America tarafından yayınlanan verilere göre, ruble, bu yıl içerisinde yüzde 40’tan fazla kazanç elde ederek dünyanın en iyi performans gösteren para birimi oldu.
Rublenin 2025 itibarıyla kaydettiği bu dikkat çekici artış, son iki yılda yaşanan dramatik değer kaybının ardından meydana gelen keskin bir dönüşü temsil ediyor.
RUBLEYE GÜÇ KATAN UNSURLAR NELER?
Piyasa gözlemcileri, CNBC ile yaptıkları görüşmelerde, rublenin güçlenmesinin yabancı yatırımcı güvenindeki ani bir artıştan ziyade, sermaye kontrolleri ve sıkı ekonomik politikalarla bağlantılı olduğunu belirtti. Dolardaki zayıflık ise bu durumu destekleyen ek bir faktör olarak öne çıkıyor.
Wells Fargo’da görev yapan uluslararası ekonomist ve döviz stratejisti, rubledeki artışın üç ana nedenini sıraladı.
“Merkez bankası faiz oranlarını yüksek tutmayı tercih etti, sermaye kontrolleri ve döviz kısıtlamalarında bir miktar sıkılaştırma gerçekleşti ve Rusya ile Ukrayna arasında barış umudu ile ilgili bazı ilerlemeler kaydedildi.” yorumunu yaptı.
RUSYA’NIN FAİZ ARTIRIMI BAŞARILI OLDU
Rusya Merkez Bankası, yüksek enflasyonu kontrol altında tutabilmek adına kısıtlayıcı bir politika benimseyerek iç faiz oranlarını yüzde 20 civarında sabit tuttu ve kredileri sıkılaştırdı.
Sektör uzmanları, yüksek borçlanma maliyetlerinin yerel işletmeleri mal ithal etmekten caydırdığını ve bunun da rubleye olan talebi azalttığını ifade ediyor.
Ekonomist, zayıf tüketim nedeniyle yerel ithalatçıların döviz talebinin düştüğünü belirtti. Bu durum, bankaların dolar veya başka bir döviz almak için ruble satmalarına gerek kalmamasını sağladı.
Moskova merkezli bir ekonomist, 2025’in ilk çeyreğinde, ithalat vergileri artışı beklentisiyle önceki yılın ikinci yarısında sıklıkla ithal edilen tüketici elektroniği gibi ürünlerde “aşırı stoklama” yaşandığını dile getirdi.
Tüketici faaliyetlerindeki soğumanın, özellikle Rusya’nın ithalatının önemli bir kısmını oluşturan dayanıklı tüketim malları sektöründe görülmeye başlandığı kaydediliyor.
RUBLE SATMAYA GEREK YOK
Buna ek olarak, Rus ihracatçılarının dolar ödemelerini rubleye çevirmeleri zorunlu tutuldu ve bu durum ruble talebini artırdı.
Öte yandan, ithalatçılar yabancı mal alımını azalttılar ve dolayısıyla ruble satmaya ihtiyaç duymadıkları gözlemlendi.
Rus hükümeti, büyük ihracatçıların elde ettikleri döviz kazancının bir kısmını ülkeye geri getirmelerini ve yerel piyasada ruble ile değiştirmelerini şart koşuyor. Özellikle petrol endüstrisinin bu uygulamayı benimsemesi dikkat çekiyor.
Rusya Merkez Bankası’nın verilerine göre, ocak ve nisan ayları arasında Rusya’nın en büyük ihracatçılarının gerçekleştirdiği döviz satışları 42,5 milyar dolar olarak kaydedildi. Bu rakam, ocak öncesi dört ayla kıyaslandığında neredeyse yüzde 6’lık bir artışı ifade ediyor.
HANKE: PARA ARZI DARALDI
Johns Hopkins Üniversitesi’nde uygulamalı ekonomi
